روند متوسط قیمت اقلام خوراکی منتخب تیر ماه ۱۳۹۹

نبض قیمت بازار

بر اساس اطلاعات منتشر شده مرکز آمار ایران در تیرماه ۱۳۹۹ مشاهده می‌شود که از ۲۴ اقلام خوراکی که قیمت آنها منتشر شده است، چهار قلم خوراکی با کاهش قیمت نسبت به خرداد ماه مواجه بوده است که موز با ۲۵٫۸درصد، پیاز با ۶٫۴ درصد ، گوجه فرنگی با ۵٫۱ درصد، سیب زمینی با ۲٫۳ درصد ، کاهش قیمت نسبت به ماه قبل برخوردار بوده و بیشترین کاهش قیمت مربوط به موز بوده است.

در مقابل بیست اقلام خوراکی دیگر با افزایش قیمت در تیر ماه نسبت به خرداد ماه ۹۹ مواجه بوده است که شامل تخم مرغ ماشینی با ۴۱٫۸ درصد، مرغ ماشینی با ۳۹٫۲ درصد، پرتقال محصول داخل با ۱۹٫۴ درصد، برنج خارجی درجه یک با ۱۸٫۲ درصد، خیار با ۸٫۳ درصد، شکر با ۸٫۲ درصد، ماست پاستوریزه با ۷٫۴ درصد، قند با ۶٫۵ درصد، سیب درختی زرد با ۵٫۲ درصد، شیرپاستوریزه با ۴٫۶ درصد، عدس با ۴٫۰ درصد، پنیرایرانی پاستوریزه با ۳٫۸ درصد، چای خارجی بسته ای با ۳٫۲ درصد، لوبیاچیتی با ۳٫۲ درصد، برنج ایرانی درجه یک با ۲٫۴ درصد، گوشت گوسفند با ۲٫۱ درصد، گوشت گاویاگوساله با ۱٫۹ درصد، کره پاستوریزه (کره حیوانی) با ۱٫۷ درصد، روغن مایع با ۱٫۷ درصد و رب گوجه فرنگی با ۰٫۵ درصد از افزایش قیمت نسبت به ماه قبل برخوردار بوده و بیشترین افزایش قیمت مربوط به تخم مرغ بوده است.

نکته ۱ : برخی از محصولات دارای قیمت بالایی بوده و برخی قیمت کمتر و درصد تغییرات به تنهایی نمی‏تواند نماینده خوبی برای نشان دادن تاثیر نوسانات قیمت بر کاهش یا افزایش قدرت خرید مصرف‏کننده باشد. در سبد مصرفی خانوار، این میزان تغییرات قیمت است که با توجه به درآمد مشخص خانوار در ماه تعیین می‏کند به چه میزان از چه کالایی، توانایی مالی و قدرت خرید برای محصولات وجود دارد. برای مثال عدس در تیر ماه حدود ۴ درصد افزایش قیمت داشته و درحدود ۸۸۵ تومان به قیمت هر کیلو اضافه شده در مقابل با اینکه گوشت گوسفند ۲٫۱ درصد افزایش قیمت داشته اما هر کیلو ۲۰۹۶ تومان افزایش قیمت داشته است. گوشت گوسفند درصد تغییر قیمت کمتری داشته اما میزان تغییر قیمت آن بیشتر از عدس بوده است.

نکته ۲: درصد تغییرات قیمت اقلام خوراکی در تیر ماه ۹۹ نسبت به مدت مشابه سال قبل به جز گوشت گاو یا گوساله، رب گوجه فرنگی، سیب زمینی، گوجه فرنگی و پیاز برای بقیه اقلام با افزایش قیمت مواجه بوده که بیشترین افزایش به ترتیب مربوط به عدس با ۱۳۱درصد، برنج خارجی درجه یک با ۸۵ درصد و چای خارجه ای بسته ای با ۶۶ درصد افزایش قیمت در یک سال مواجه بوده است. ارقام جدول نشان می‌دهد که برنج (خارجی) ، حبوبات و لبنیات که بخش از تامین غذای سبد مصرفی خانوار را عهده دار است با تورم شدید بالای بیست درصد روبرو بوده است. برای سبد مصرفی برنج ایرانی درجه یک، برنج خارجی درجه یک، شیرپاستوریزه، ماست پاستوریزه، پنیرایرانی پاستوریزه، کره پاستوریزه، تخم مرغ، لوبیا چیتی، عدس و گوشت گوسفند طی این یک سال در حدود ۷۰ هزار تومان برای یک کیلو سبد غذایی مورد نظر اضافه شده است.

نکته۳: نگاهی به اطلاعات و آمار استانی حاکی از تفاوت قیمت اقلام خوراکی است به طوری که دامنه تغییرات بین۲۵ تا ۱۱۸ درصد بر حسب محصول متفاوت است. به عنوان نمونه برای برنج ایرانی درجه یک کمترین و بیشترین میانگین قیمت در سطح استانها به ترتیب ۲۱۵۰۰و ۳۲۷۵۰ تومان برای هر کیلو در نوسان بوده است که اختلاف بین کمترین و بیشترین قیمت برای هر کیلو حدود ۱۱ هزار تومان است. این اختلاف قیمت که می تواند تهدیدی برای امنیت غذایی خانوار باشد به عوامل مختلفی از جمله نزدیکی و دوری به مکتن تولید و عرضه ، میزان تورم استانی، شبکه توزیع و فروش و بازاریابی وابسته دارد.

نکته ۴: افزایش قیمت شدید کالاهای اساسی که در سبد خانوار نقش مهمی در تغذیه آنان دارد، احتمال حذف این اقلام خوراکی از سبد مصرفی خانوار به خصوص در دهک‌های پایین درآمدی را به دنبال دارد که امنیت غذایی خانوار را تهدید می‏نماید. از سوی دیگر با افزایش قیمت اقلام خوراکی و کاهش تقاضای موثر برای آنان، بازار فروش محصولات محدود و تولیدکننده را با مشکل فروش مواجه می‌سازد. به عنوان مثال قیمت گوشت گوسفندی حدود ۶٫۵ برابر قیمت تخم مرغ و حدود ۶ برابر قیمت گوشت مرغ برای هر کیلو در تیرماه است.

نکته ۵ : موضوع دیگر مواد غذایی که جانشین هم بوده و در صورت افزایش قیمت یکی، دیگری جایگزین آن می­شود تا خانوار بتواند نیاز غذایی خود را تامین کند. ملاحظه می­شود که قیمت انواع گوشت رقم بالایی است و تامین بخشی از غذای خانوار از طریق لبنیات و حبوبات که با افزایش قیمت روبرو شده را دچار مشکل می­سازد. توجه به جانشینی مواد غذایی از جمله موضوعاتی است که بر قیمت بازار مواد غذایی تاثیر دارد که ضرورت دارد به منظور تامین امنیت غذایی خانوار به این مساله توجه شود. آمار نشان می­دهد عدس و لوبیا افزایش قیمت در تیر ماه  سال ۹۹ نسبت به ماه قبل و مدت مشابه سال قبل  داشته است.

نویسنده : دکتر فاطمه پاسبان استاد موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی

نوشتن نظر

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *