واردات دانه‌های روغنی؛ سود اقتصادی یا سلامت غذا، کدامیک باید در اولویت قرار بگیرد

روغن و چربی پس از قند‌ مهم‌ترین منبع تأمین‌کننده انرژی سلول‌های بدن است و میزان مناسب مصرف روغن، تضمین‌کننده سلامت و امنیت غذایی است. از سوی دیگر با توجه به اینکه تولید روغن از دانه ­های روغنی صورت می‌گیرد، سالم نبودن دانه­ های روغنی، آلوده بودن و تراریخته بودن آن از موضوعاتی است که سلامت جامعه را به خطر انداخته و نگرانی­های مردم را دوچندان می­سازد. لذا ضرورت دارد که در خصوص واردات دانه های روغنی، معیارهای سلامت بیشتر از معیارهای اقتصادی در انتخاب کشور مبدا، نوع و رقم دانه و استانداردهای بهداشتی و سلامتی مورد توجه نهادهای تصمیم ­سازی و نظارت کننده قرار گیرد.

دانه‌های روغنی یا گیاهان یک ساله مانند سویا، ذرت، پنبه، بادام‌زمینی و همچنین منابع دیگر گیاهی چندساله مانند نخل روغنی، زیتون و نارگیل بزرگ‌ترین منبع تأمین‌کننده روغن‌های گیاهی یا نباتی هستند و در تمام دنیا سطح زیر کشت گسترده‌ای دارند. همچنین از نظر تولیدی، دانه­های روغنی در ایران یک کالای اساسی و استراتژیک محسوب می­شود و روغن در سبد کالایی خانوار و الگوی تغذیه­ ای سهم و نقش مهمی دارد و به دلیل افزایش جمعیت کشور، تقاضا برای روغن سالانه افزایش قابل توجهی می‌یابد. این در شرایطی است که افزایش تولید آن به سبب محدودیت­های مختلف با مشکل روبروست و این مساله منجر به افزایش واردات این محصول گردیده است. هم اینک ایران یکی از مهمترین واردکنندگان این محصول در سطح جهان به حساب می­آید.

 حدود ۲۹ هزار تن آفتابگردان، ۲۰۹۸ هزار تن سویا، ۵۲ هزار کنجد، ۲۰۳ تن پنبه دانه، ۳۰ هزار تن کلزا و۲۷۸ تن گلرنگ وارد کشور شده که نسبت به سال ۱۳۹۶ به ترتیب آفتابگردان ۵۳ درصد، کنجد ۲۰ درصد، کلزا ۶۲ درصد و گلرنگ ۹۶ درصد کاهش واردات از نظر وزنی و سویا ۲۱ درصد و پنبه دانه ۱۵۱ درصد افزایش واردات از نظر وزنی داشته است. در کنار افزایش واردات دانه روغنی سویا و پنبه دانه، اطلاعات نشان می­دهد که در سال ۱۳۹۷ در حدود ۹۲۵ هزار تن روغن خام و ۵ هزار تن روغن فرآوری شده وارد کشور شده است.

ایران تا ۸۲ درصد در دانه های روغنی به کشورهای خارجی وابسته است

در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ میزان تولید سویا ۸۳ هزار تن، کنجد۳۱ هزار تن، گلرنگ ۴ هزار تن، آفتابگردان روغنی ۱۲ هزار تن، کلزا ۳۳۰ هزار تن و سایر دانه­ های روغنی ۱۹ هزا تن بوده است و بر اساس اظهار نظر مجری دانه‌های روغنی در وزارت جهاد کشاورزی، ضریب خوداتکایی دانه‌های روغنی ۱۸ درصد است؛ یعنی در حدود ۸۲ درصد وابستگی به خارج وجود دارد .

 آمار بانک مرکزی نشان می­دهد که میزان مصرف سالانه یک خانوار شهری از انواع روغن نباتی از رقم  ۴۸کیلوگرم در سال ۱۳۸۴ به رقم ۴۳ کیلوگرم در سال ۱۳۹۰ و ۳۳ کیلوگرم در سال ۱۳۹۶رسیده است که روند کاهشی میزان مصرف در طول زمان مشاهده می‌شود که از دلایل کاهش مصرف می­توان به افزایش قیمت و تغییر الگوی مصرف خانوار اشاره نمود.

همچنین بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۶ قیمت هر ۹۰۰ گرم روغن نباتی در سال ۱۳۹۶ برابر با  ۵ هزار و ۳۷۰ تومان بوده که این رقم به ۱۰ هزار و ۱۸۶ هزار تومان در سال ۱۳۹۷ بالغ شده که در حدود ۹۰ درصد افزایش قیمت داشته است که افزایش قیمت بر میزان مصرف نیز تاثیرگذار می‌باشد که این امر نیازمند محاسبه کشش قیمتی است؛ اما به هر حال طبق قانون تقاضا، افزایش قیمت باعث کاهش تقاضا می‌شود و این موضوع با توجه به تورم و کاهش قدرت خرید واقعی مردم شدت بیشتری می‌گیرد.

منتشر شده :نشریه نگاشته-دهم دی ماه ۱۳۹۸ ??

http://negashteh-magazine.com/واردات-دانه‌های-روغنی؛-سود-اقتصادی-

نوشتن نظر

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *