?منابع درآمدی خانوارهای روستایی

?براساس اطلاعات هزینه و درآمد خانوار روستایی منتشر شده توسط مرکز آمار ایران، میانگین درآمد سالانه یک خانوار روستایی در سال ۱۳۹۶ در حدود ۲۰۲ میلیون ریال بوده که نسبت به سال قبل در حدود ۱۴درصد افزایش یافته است. در این سال میانگین درآمد سالانه خانوار روستایی نسبت به سال ۱۳۹۰ در حدود ۲٫۵۳ برابر شده است. در همین دوره افزایش تورم و قیمتها نیز اتفاق افتاده است به طوری که شاخص قیمت مصرف کننده در مناطق روستایی کشور در سال ۱۳۹۶نسبت به سال ۱۳۹۰در حدود ۲۶۵درصد افزایش داشته یعنی ۲٫۶۵ برابر شده است. با مقایسه درصد تغییرات میانگین درآمد سالانه خانوار روستایی و شاخص قیمت مصرف کننده خانوار روستایی در سال ۱۳۹۶ نسبت به سال ۱۳۹۰ ملاحظه می شود که قدرت خرید واقعی خانوار روستایی کاهش یافته چون درصد تغییرات درآمد ۱۵۳ درصد کمتر از درصد تغییرات شاخص قیمت ۲۶۵ درصد است . به عبارتی قدرت خرید خانوارهای روستایی در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۰ کاهش یافته است. تا سال ۱۳۹۳ اطلاعات نشان می دهد که درصد تغییرات میانگین درآمد خانوار روستایی کمتر از نرخ تورم سالانه بوده و از سال ۹۳ به بعد وضعیت بهتر شده و درصد تغییرات درآمد بیشتر از نرخ تورم بوده است. اطلاعات مرکز آمار ایران نشان می دهد در آذر سال ۱۳۹۷ نسبت به مدت مشابه سال قبل نرخ تورم درمناطق روستایی در حدود ۳۹٫۹ درصد افزایش یافته است که تورم فزاینده را نشان می دهد .

?اطلاعات نشان می دهد که در سال ۱۳۹۶ در حدود ۸۲٫۷ درصد درآمد خانوار روستایی پولی و ۱۷٫۳ درصد غیر پولی است. به عبارت دیگر در حدود ۱۷ درصد درآمد خانوار روستایی قدرت خرید و پس انداز نداشته و به صورت کالا و خدمات در اختیار خانواده برای مصرف است.همچنین در حدود ۲۹٫۴ درصد از محل درآمد حقوق بگیری ( مزدبگیری از بخش دولتی ، خصوصی و تعاونی)، ۳۱٫۷ درصد از محل مشاغل آزاد (کارفرما یا کارکن مستقل در مشاغل کشاورزی و غیر کشاورزی) و ۳۸٫۸ درصد از محل درآمدهای متفرقه است.

?درآمدهای متفرقه تمامی وجوه و ارزش کالاهایی که خانوار از طریقی غیر از اشتغال اعضای خود دریافت کرده است مانند اجاره اموال منقول و غیر منقول ، بازنشستگی ، یارانه و کمکهای بلاعوض و نظیر اینها . در بخش درآمدهای متفرقه در حدود ۶۵ درصد پولی و ۳۵ درصد غیر پولی است. همان طور که مشاهده می شود درآمدهای متفرقه بیشترین سهم منابع درآمدی خانوار روستایی را به خود اختصاص داده است. در این میان نقش یارانه های پرداختی دولت که در درآمدهای متفرقه دیده می شود حائز اهمیت است که در صورت حذف و یا کاهش یارانه ها، درآمد خانوار روستایی تحت تاثیر قرار می دهد .

?در سال ۱۳۹۶ در حدود ۱۹٫۳ درصد درآمد خانوار روستایی از محل کشاورزی و ۱۲٫۵ درصد از محل درآمد غیر کشاورزی است. همان طور که مشاهده می شود فعالیتهای بخش کشاورزی(کارفرما یا کارکن مستقل در مشاغل کشاورزی )تنها ۱۹٫۳ درصد درآمد خانوار را به خود اختصاص داده است. با توجه به مساله آب و خاک ، تغییرات اقلیم ، حفاظت و صیانت از جنگل و منابع طبیعی ، توسعه زنجیره ارزش محصول و دیگر عوامل توسعه فعالیتها و مشاغل غیر کشاورزی می تواند راهکاری برای تنوع بخشی به سبد درآمدی خانوار روستایی و ایجاد درآمد برای مناطق روستایی باشد که توسعه فعالیتهای بخش کشاورزی برای جوانان با محدودیت منابع (آب و خاک)مواجه است .

❓سوال : با توجه به کاهش قدرت خرید واقعی درآمد خانوار و وابستگی درآمد خانوار روستایی به یارانه ها چگونه می توان، قدرت خرید روستائیان را با توجه به تورم فزاینده سال جاری و تخصیص بهینه منابع (منابع مالی یارانه ها) حداقل ثابت نگه داشت ؟ چگونه می توان سبد درآمدی خانوار روستایی را به سمت درآمدهای پایدار سوق داد (درآمد یارانه، کمک بلاعوض و… جزو درآمدهای ناپایدار بوده و هر لحظه امکان تغییر آن هست)؟

?توزیع نسبی میانگین درآمد سالانه خانوار روستایی بر حسب منابع درآمدی در سال۹۶ (درصد )

?میانگین درآمد سالانه خانوار روستایی طی سالهای ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۶ (هزارریال)

?درصد تغییرات درآمد سالانه خانوار روستایی و نرخ تورم در مناطق روستایی (۱۳۹۵=۱۰۰)طی سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۶ (درصد)