مبارزه با فقر زیر سایه صندوقهای خرد زنان روستایی
طی دو دهه گذشته با اجرای طرح های مختلف توسعه¬ای و توجه به توانمند سازی زنان در خصوص تاکید بر آموزشهای حرفه ای و کاربردی ، مشارکت گروهی ، تربیت تسهیلگران و تامین مالی توانسته روند توانمند سازی را در مناطق روستایی کشور عملیاتی سازد ،گرچه توانمندسازی تقویت شده اما به نظر می رسد پایداری این تفکر و باور که توانمندسازی زنان روستایی منجر به توسعه کشاورزی و روستایی پایدار می شود هنوز در هاله ای از ابهام و اما و اگرها وجود دارد و کمتر به توانمندسازی زنان و بکارگیری آنان برای پیشبرد برنامه های توسعه پایدار توجه می شود. نبود استراتزی و راهبرد توانمندسازی زنان روستایی بر حسب منطقه و خصوصیات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هر منطقه و چگونگی حضور، کجایی حضور و سهم زنان روستایی در توسعه پایدار کشاورزی و روستای شاهدی بر این مدعاست. هنوز نگاه توسعه¬ای برای زنان روستایی تقویت نشده و بیشتر نگاه حمایتی و کمک به زنان دیده می شود. در حالی که آنان از توسعه سهم داشته و در کنار آن در توسعه هم نقش دارند.
توسعه کشاورزی و روستایی پایدار توسط مردم روستایی اتفاق می افتد. عموما روستائیان در تولید غذا و تامین امنیت غذایی ، ایجاد درآمد ارزی از طریق صادرات محصولات کشاورزی و صنعتی ، توسعه کسب و کارها و ایجاد درآمد و اشتغال ، حفاظت وصیانت از منابع طبیعی ، حفاظت و صیانت از روستا و تامین امنیت (خالی نشدن روستا) نمونه هایی از نقش روستاییان در توسعه پایدار کشور می باشد. از منظر شاخص شادمانی ، روستاها و فضای سرسبز و آرام آن باعث مطلوبیت و رضایت مندی و سلامت می¬شود.
آنچه مسلم است کشور ما از تجارب کشورهای موفق در زمینه توانمندسازی زنان روستایی همانند هند، مالزی ، بنگلادش الگوهای تامین مالی خرد؛ صندوق اعتبارت خرد و تسهیگری بهره گرفته و آنها را با شرایط مناطق روستایی کشور بوم سازی نموده است . از آنجایی که شرایط مناطق روستایی ایران با کشورهای دیگر متفاوت است به نظر می رسد الگو برداری بدون بومی سازی انحراف از هدف را به دنبال داشته باشد . از این رو مطالعه تجارب کشورهای مشابه شرایط ایران و بومی سازی آن اهمیت بسزایی دارد . آنچه باعث موفقیت برنامه های توانمندسازی کشورهای مطرح در جهان می شود نوع رویکرد سیستمی آنها است به طوری که ابتدا شناخت مساله ، نیازسنجی ، ارزیابی وضعیت موجود صورت گرفته و سپس همه مولفه¬ها و متغیرهای تاثیرگذار بر توانمندسازی زنان روستایی به عنوان اجزای یک سیستم با هم در نظر گرفته شده و برای رسیدن به هدف معین رهبری، هدایت ، کنترل، نظارت و ارزیابی می شود .
مشکلات توسعه اشتغال و کارآفرینی در روستاهای کشور ایران بر حسب دوره های زمانی متفاوت است. در حال حاضر به نظر می رسد مساله آب، خاک ،خشکسالی ، فضای نامناسب کسب و کار و عدم ساماندهی و کارآمدی زنجیره ارزش و عرضه به شدت اشتغال و کارآفرینی را تحت تاثیر قرار داد است . توجه به این موضوعات می تواند بر توسعه کسب و کار و کارآفرینی تاثیر داشته باشد .
صندوق مالی و اعتباری حال به شکل تامین مالی خرد و یا اعتبارات خرد زمانی موفق است که استقلال مالی ، اقتصادی بودن ، درآمدزایی و پایداری را به همراه داشته باشد و در کنار آن مسوولیت اجتماعی خود را در قبال جامعه و محیط زیست به طرز شایسته ای به سرانجام برساند .
صندوق های اعتبارات خرد به عنوان ابزاری برای مبارزه با فقر و کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای با رویکرد توانمندسازی تشکیل شده و بسیاری از مطالعات انجام شده در خصوص ارزیابی صندوق اعتبارات خرد نشان می دهد که این صندوق¬ها در ایجاد درآمد و تنوع بخشی به سبد درآمدی ، خودباوری، افزایش قدرت تصمیم گیری، تغییر در نگرش منفی مردم محلی و حتی خانواده به تواناییهای زنان ،کاهش فقر، دسترسی به منابع مالی ،افزایش میزان دارایی زنان کمک نموده است.
بر اساس گزارش سفر و جهانگردی ، سهم مستقیم و غیر مستقیم مسافرت و گردشگری در تولید ناخالص داخلی جهان در سال ۲۰۱۶ در حدود ۱۰٫۲ درصد بوده که در طی دوره ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۷ پیش بینی شده به رقم ۱۱٫۴ درصد بالغ شود . از نظر اشتغالزایی در سال ۲۰۱۶ مجموع اشتغال مستقیم و غیر مستقیم بخش سفر و گردشگری در حدود ۹٫۶ درصد بوده که پیش بینی شده سهم آن به رقم ۱۱٫۱ درصد در طی دوره ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۷ برسد . با توجه با ارقام اگرچه در دنیای کنونی و چشم انداز پیش روی جهان ، گردشگری یکی از مهمترین زمینه های ایجاد شغل و درآمد خصوصا درمناطق روستایی است اما هنوز این باور به طور عملیاتی در عرصه اجرایی در کشورمان تقویت نشده است. علیرغم اینکه در برنامه های توسعه کشور به گردشگری و بوم گردی برای ارتقای شاخص¬های توسعه پایدار توجه شده اما ضعف در زیرساختهای فیزیکی، اقتصادی ، اجتماعی و ناکافی بودن تقاضا برای گردشگری روستایی و کشاورزی باعث شده که جایگاه واقعی خود را در مولفه های توانمندسازی پیدا نکند . ارتقای گردشگری و بوم گردی می تواند بر مولفه های تنوع درآمد و فرصت های ایجاد اشتغال و برخورداری از سطح رفاه بیشتر همراه با اعتماد به نقس و تقویت کارگروهی و روحیه خلاقیت و کارآفرینی را به دلیل ارتباط با مردم و فرهنگ های مختلف فراهم سازد .در کنار رونق گردشگری و بوم گردی ، می توان با توسعه و احیای صنایع دستی برای گردشگران زمینه ایجاد شغل و درآمد بیشتر را برای زنان روستایی مهیا ساخت .
نوشتن نظر