کود هم تولید دیاکسیدکربن میکند
بهکارگیری کود شیمیایی در بخش کشاورزی، یکی دیگر از منابع انتشار گازهای گلخانهای است. مصرف کودشیمایی بهطور مستقیم و غیرمستقیم پس از اضافهشدن آن به خاک توسط کشاورزان، گاز دیاکسیدنیتروژن تولید میکند. در سال٢٠١١ مجموع گازهای گلخانهای ناشی از مصرف کودشیمیایی در بخش کشاورزی ٧٢۵ تن معادل دیاکسیدکربن بوده که حدود ١۴درصد از کل گازهای گلخانهای بخش کشاورزی همین سال را به خود اختصاص داده است. در طول دوره زمانی ٢٠٠٠ تا ٢٠١١، انتشار گازهای گلخانهای حاصل از مصرف کودشیمیایی در بخش کشاورزی ٣٧درصد افزایش داشته، بهطوریکه از رقم ۵٣٠ تن در سال ٢٠٠٠ به رقم ٧٢۵ تن معادل دیاکسیدکربن رسیده است. رشد گازهای گلخانهای حاصل از مصرف کودشیمیایی عموما در کشورهای غیرمتعهد پیمان کیوتو (کشورهایی که در ضمیمه پیمان کیوتو متعهد به کاهش آلایندهها نبودهاند) اتفاق افتاده است؛ بهطوری که ۵٣درصد از این افزایش یعنی بین ٣۴۵ تا ۵٢٨ تن معادل دیاکسیدکربن متعلق به این کشورها بوده است. بهعبارتی کشورهای غیرمتعهد، بازیگران اصلی انتشار گازهای گلخانهای حاصل از کود شیمیایی در بخش کشاورزی هستند. در مقابل در کشورهای متعهد رشد انتشار گازهای گلخانهای حاصل از مصرف کود شیمیایی در حدود شش درصد بوده است. در دوره ١٩٩٠ تا ٢٠١١ تولید گازهای گلخانهای در کشورهای متعهد یکدرصد کاهش یافته و در همین دوره در کشورهای غیرمتعهد نزدیک به صددرصد افزایش داشته است. در میان قارههای جهان، آسیا بزرگترین تولیدکننده گازهای گلخانهای حاصل از مصرف کود شیمیایی است؛ بهطوریکه ۶٣درصد انتشار گازهای گلخانهای حاصل از مصرف کودشیمیایی مربوط به قاره آسیا و بعد از آن آمریکا با ٢٠درصد و اروپا با ١٣درصد است. آفریقا در انتشار گازهای گلخانهای حاصل از کودشیمایی کمترین درصد را دارد؛ در حدود سهدرصد. طی دوره مورد بررسی بیشترین نرخ رشد انتشار گازهای گلخانهای حاصل از مصرف کود شیمیایی نیز مربوط به قاره آسیا با نرخ رشد پنج درصد سالانه و بعد از آن آمریکا و آفریقا با نرخ رشد سالانه ١/٨درصد است. این در حالی است که نرخ رشد نزدیک به صفر در اروپا و رشد منفی ٠/٩درصد در اقیانوسیه مشاهده میشود. با توجه به میانگین انتشار گازهای گلخانهای حاصل از مصرف کود شیمیایی در بخش کشاورزی در دهه٢٠٠٠ پیشبینی میشود که در سال٢٠٣٠ و ٢٠۵٠ به ترتیب ٣٢ و ۴٨درصد افزایش یافته و به رقم ٩٠٠ تن معادل دیاکسیدکربن در سال٢٠۵٠ برسد. عمده رشد هم در کشورهای غیرمتعهد پیشبینی میشود که در سال٢٠۵٠ به بیش از ۶۵درصد افزایش مییابد. در ایران نیز اطلاعات فائو نشان میدهد انتشار گازهای گلخانهای حاصل از مصرف کود شیمیایی در بخش کشاورزی از رقم ۶/۵ تن معادل دیاکسیدکربن در سال٢٠٠٠ به رقم دو تن معادل دیاکسیدکربن در سال٢٠١٢ رسیده که نرخ رشد سالانه منفی در حدود منفی ٠۵/٠درصد داشته است. در سال٢٠٠٠ سهم کود شیمیایی در انتشار گازهای گلخانهای بخش کشاورزی ایران ١٣درصد بوده که در سال٢٠١٢ این سهم ۴/٩درصد بوده است. با اینکه آمار نشان میدهد از سهم کود شیمیایی در انتشار گازهای گلخانهای بخش کشاورزی کاسته شده، اما هنوز در حدود پنجدرصد از انتشار گازهای گلخانهای بخش کشاوزی مربوط به کود میشود. براساس اطلاعات بانک جهانی در ایران، میزان مصرف کود شیمایی در سال٢٠١٢ در حدود ٢۶/٣کیلوگرم در هر هکتار زمین قابل کشت بوده است. آنچه مسلم است مصرف کود شیمیایی در حال حاضر، زیانهای فراوانی را به محیطزیست و سلامت عمومی مردم وارد میکند. استفاده از کودهای شیمیایی در کشاورزی منجر به آلودهشدن آب و مواد غذایی مصرفی مردم و در نهایت بروز بیماریهای خطرناکی از قبیل سرطان معده میشود؛ بهعبارتدیگر مصرف کود شیمیایی نهتنها باعت انتشار گازهای گلخانهای و ازبینبردن محیطزیست میشود؛ بلکه بهطور مستقیم و غیرمستقیم خطری برای سلامت انسان محسوب میشود. تجربیات جهانی نشان میدهد که بر گزینه مدیریت کود در مزرعه، فناوریهای جدید برای کاهش آلایندگی کودهای شیمیایی و جایگزینکردن محصولات جدید متمرکز شدهاند. بهعبارتی هدفمندکردن تحقیقات در بخش کشاوزی بهسمت دستیابی به راهکارهای کاهش آلایندههای ناشی از مصرف کود شیمیایی، یکی از وظایف بخش تحقیقات کشاورزی است.
نوشتن نظر