تغذیه دام استراتژی کاهش گازهای گلخانه‌ای

کاهش جمعیت دامی و تغییر جمعیت دامی از دام سنگین به سبک و تغییر الگوی تغذیه‌ای خانوار از گوشت قرمز به گوشت سفید از جمله استراتژی‌های مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای در بخش دامپروری است. البته قابل ذکر است که به‌دلیل نیازهای تغذیه‌ای انسان همراه با افزایش جمعیت جهان این استراتژی به تنهایی نمی‌تواند تاثیر‌گذار بر کاهش متان باشد. از این رو مقابله با انتشار گاز متان حاصل از جمعیت دامی نیازمند استراتژی‌های گوناگونی است که به‌صورت یک‌بسته سیاستی تدوین و اجرا شود.
در این میان یکی از استراتژی‌های مهم تاثیر‌گذار، استراتژی تغذیه دام است. در واقع در این استراتژی هدف این است که با مطالعه و تحقیقات کاربردی جیره غذای دامی به‌گونه‌ای تنظیم شود که انتشار گاز متان را کاهش دهد. به‌طور کلی به مجموعه مواد غذایی‌ای که یک‌حیوان درطول یک‌شبانه‌روز دریافت می‌کند جیره گفته می‌شود. این جیره غذایی برحسب عوامل گوناگونی مانند نوع، نژاد و جنس دام‌ها متغیر است. تاکنون راهکارهای تغذیه‌ای گوناگونی در جهان به منظور کاهش تولید متان جمعیت دامی اعمال شده است. یکی از این راهکارها اضافه‌کردن چربی و دانه به تغذیه دام است، به‌طوری که در جهان افزایش مقدار چربی در رژیم‌های غذایی دام توسط یک‌رژیم‌ غذایی با دانه‌های روغنی خرد‌شده (مانند دانه آفتابگردان، دانه کلزا، بذر کتان) یا اضافه‌کردن ذرت خشک به جیره‌غذایی دام تجربه شده که موجب کاهش ٢٠درصدی گاز متان تولید شده توسط دام می‌شود. همچنین اضافه‌کردن منابع چربی دیگر از جمله پنبه‌دانه، روغن گیاهی و برخی از محصولات جانبی دیگر به رژیم غذایی دام، تجربه شده که در مجموع باعث کاهش پنج‌درصد متان به‌ازای یک‌واحد چربی اضافه‌شده به جیره غذایی خشک دام شده است. همچنین تجربیات جهانی نشان می‌دهد رژیم غذایی براساس دانه ذرت در مقایسه با دانه جو و تغذیه از علوفه‌های با کیفیت بالا در جیره غذایی دام باعث کاهش انتشار متان می‌شود. اضافه‌کردن آنتی‌بیوتیک‌هایی با هدف کاهش جمعیت میکروبی شکمبه دام در جیره غذایی، باعث افزایش راندمان تولید‌ شده که خود نیز باعث کاهش انتشار متان حداقل برای مدت‌زمانی کوتاه می‌شود.
افزودنی‌های غذایی یکی دیگر از راهکارهای تجربه‌شده برای تغییر رژیم غذایی دام در جهت کاهش انتشار متان است. در این میان مواد افزودنی غذایی شامل عصاره‌های گیاهی برای کاهش انتشار متان به جیره غذایی اضافه شده است. نکته قابل توجه اینکه برای کاهش انتشار متان از عصاره‌های گیاهان که خود منشأ طبیعی دارد استفاده می‌شود. برخی مواد افزودنی به جیره غذایی اضافه می‌شود تا تغییر شکل در شکمبه و تخمیر آن به‌وجود آورد. نتایج مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد رژیم غذایی گاو با یک محصول جدید مخمر خشک، توانایی هضم فیبر در شکمبه را بهبود بخشیده، به‌طوری که این ترکیب جدید شش‌درصد از تولید متان را کاهش داده است و هضم غذای دام را بهبود بخشیده است. تیم‌های تحقیقاتی دیگر در نیوزیلند و استرالیا نیز به بررسی راه‌های خلاقانه برای از‌بین‌بردن میکروب‌ها در شکمبه دام (مانند واکسن) که تولید متان می‌کند، پرداخته‌اند. نتایج مورد انتظار این پژوهش دستیابی به روش‌های عملی به منظور کاهش متان از گوشت گاو و فرآورده‌های لبنی گاو است.
بهبود ضریب تبدیل غذا نیز یکی از راهکارهای کاهش متان در استراتژی تغذیه است. ضریب تبدیل غذایی، به‌مقدار خوراکی که سبب یک‌کیلوگرم افزایش وزن می‌شود، اطلاق می‌شود. از آنجایی که افزایش خوراک دام باعث افزایش تولید متان می‌شود، بنابراین با بهبود ضریب تبدیل خوراک و کاهش مقدار خوراک مصرف شده به‌ازای هرکیلوگرم شیر یا گوشت، انتشار متان کاهش می‌یابد.