کشاورزان خردهپا و لزوم حمایت از آنان
تعریف کشاورز خردهپا یا مزرعه کوچکمقیاس در کشورهای مختلف براساس معیارهای متفاوتی صورت میگیرد و تعاریف متعددی از آن ارائه شده است. آدامز و بزدل (١٩٧٢) کشاورز خردهپا را افرادی تعریف میکنند که دسترسی بسیار کمی به قدرت سیاسی و داراییهای مولد یا جریان درآمدی جامعه دارند. واپنهام (١٩٧٩) مزرعه کوچکمقیاس را یک تولیدکننده کشاورز میداند که هیچ کنترلی بر زمین نداشته و با نیروی کار غیردائم خانوادگی میتواند کشت و زرع نماید. استین وینکل (١٩٧٩) تعریف کشاورز خردهپا را شامل تمام افرادی میداند که در مناطق روستایی در کشورهای درحالتوسعه ساکن بوده و ابزارهایی برای فراهمسازی نیازهای اولیه خود نداشته و در شرایط «ترس مداوم ازدستدادن و زیان» به سر میبرند. عناصر کلیدی این تعاریف بر امرار معاش، کمدرآمدی و کمسوادی استوار است. مزارع کوچکمقیاس بهعنوان واحدهای خانگی شناخته شده که بسیاری از تصمیمگیریهای مدیریتی آن از قبیل نیروی کار و سرمایه توسط خانواده صورت میگیرد. از آنجا که خانواده و واحد مزرعه یکسان هستند، تخصیص نیروی کار و سرمایه به زندگی خQانوادگی و مزرعه توأمان با هم صورت میگیرد. با اینکه برآورد میشود حدود ۴۵٠ میلیون مزرعه کوچک در جهان وجود دارد که دارای دو هکتار و کمتر زمین هستند (IFAD، ٢٠٠٨) که این ۴۵٠ میلیون مزرعه در حدود ٢,٢میلیارد نفر از جمعیت جهان را شامل میشوند و حدود ٨۵ درصد مزارع جهان را به خود اختصاص داده (سینگ، ٢٠٠٩)، اما هیچ تعریف جهانی پذیرفتهشده برای مزارع کوچکمقیاس وجود ندارد. تعریف مزرعه کوچکمقیاس و کشاورز خردهپا باید براساس معیارهایی همانند اندازه زمین، تعداد کارگران، سرمایه و سرمایهگذاری باشد. معمولترین معیار برای تعریف کشاورز خردهپا و مزرعه کوچکمقیاس، اندازه زمین است اما این معیار هم به دلیل تفاوت در کیفیت خاک و بارش نمیتواند معیار کاملی باشد.
براساس این معیار مشاهده میشود که در جهان اندازه زمین برای تعریف کشاورز و مزرعه کوچکمقیاس متفاوت میشود. بهعنوان نمونه در آسیا مزارع کوچکمقیاس با اندازه متوسط مزرعه ١,۶ هکتاری تعریف شده است. در چین، ٩٣ درصد از مزارع کمتر از یک هکتار بوده که ١٩٣میلیون مزارع مقیاسکوچک بوده و چین بهتنهایی تقریبا نیمی (۵٠ درصد) از مزارع کوچک جهان را شامل شده و هند ٢٣ درصد آن را دارد (Nagayets، ٢٠٠۵). در آفریقا در حدود ٣٣ میلیون مزرعه کوچکمقیاس وجود دارد که عمدتا زیر دو هکتار بوده و در حدود ٨٠ درصد از کل مزارع در آفریقا را شامل میشود. در کشورهای جنوب صحرای آفریقا هفت نفر از ١٠ کشاورز، خردهپا هستند (Spencer ٢٠٠٢ in Nagayets ٢٠٠۵ and Pimbert ٢٠٠٨). در آمریکای لاتین و کارائیب حدود ١١٧میلیون مزرعه کوچکمقیاس با اندازه متوسط ١.٨ هکتار وجود دارد (von Braun ٢٠٠۵). در اروپا اندازه متوسط مزرعه ٢٧ هکتار است که ٣٠ درصد از مزارع کمتر از پنج هکتار بوده است. در اسپانیا و پرتغال، ۶٠ درصد از مزارع کوچکمقیاس هستند. در مرکز و شرق اروپا که بیشترین مزارع در این مناطق وجود دارند، ۴١میلیون کشاورز با کمتر از دو هکتار هستند (von Braun ٢٠٠۵). در آمریکای جنوبی مزارع کوچکمقیاس کمتر از دو هکتار در نظر گرفته میشود (FAO ١٩٩٧). کشاورزان کوچکمقیاس میتوانند نقش مهمی در امنیت غذایی و کاهش فقر داشته باشند که این نقش بستگی زیادی به این دارد که چه خدماتی برای آنها در زمینه اینکه بتوانند عملکرد مناسب اکوسیستمی داشته باشند تدوین و ارائه میشود، ازجمله درخصوص موضوعاتی همچون حاصلخیزی خاک، مصرف آب، گردهافشانی و کنترل آفات. به عبارت دیگر دولت و سازمانهای غیردولتی برای اینکه کشاورزان خردهپا عموما فقیر هستند و دسترسی به خدمات مالی و تأمین مالی ندارند، نیازمند حمایت مالی و غیر مالی (از قبیل تأمین مالی، آموزش، سازماندهی و ترویج یافتههای تحقیقاتی) آنان هستند. کشاورزان خردهپا به دلیل فقر و برآوردن نیازهای فوری زندگی به اکوسیستم زیان وارد میکنند. اتخاذ شیوههای کشاورزی مخرب محیط زیست توسط کشاورزان کوچکمقیاس، فرسایش خاک، کاهش مواد مغذی خاک، شوری خاک، کمبود آب و آلودگی محیط زیست را به همراه دارد. بنابراین ضروری است به منظور تأمین امنیت غذایی، کاهش فقر و حفظ محیطزیست و منابع برای نسل فعلی و نسلهای آینده، خدمات و حمایتهای مناسب به کشاورزان کوچکمقیاس ارائه شود.
نوشتن نظر