توجه به کشاورزان خرده‌پا گامی در جهت اقتصاد سبز
یکی از اهداف اقتصاد سبز، ضمن پایداری و حفاظت از محیط‌زیست و منابع، تأمین غذای مردم است. در گزارش سازمان ملل متحد با عنوان «آب، کشاورزی و اقتصاد سبز» سال ٢٠١١ آمده یک‌ششم جمعیت جهان گرسنه هستند. حدود ٩٢۵ میلیون نفر در جهان به دلیل عدم توانایی خرید موادغذایی با گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کنند. افزایش قیمت موادغذایی در کشورهای درحال‌توسعه یک تهدید بزرگ برای امنیت غذایی آنهاست. از سال ٢٠٠٧ قیمت موادغذایی در بازارهای جهانی به طور چشمگیری در نوسان بوده و تاکنون نیز ادامه داشته است. نوسان در قیمت موادغذایی و کالاها باعث بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی شده و در چندین کشور منجر به شورش‌های غذایی شده است. در کشورهای درحال‌توسعه، مردم حدود ۵٠ تا ٨٠ درصد از درآمد خود را به خرید موادغذایی خام مانند آرد و حبوب اختصاص می‌دهند. از این رو هرگونه افزایش در قیمت موادغذایی باعث کاهش اقلام خوراکی در سبد غذایی خانوارها می‌شود. از سوی دیگر تقریبا یک‌سوم از موادغذایی تولیدشده برای استفاده انسان به ضایعات تبدیل شده که بالغ بر ١,٣ میلیارد تن در سال است. این در حالی است که هدررفت سرانه غذای مصرف‌کنندگان در اروپا و شمال آمریکا بسیار بالاتر (٩۵-١١۵ کیلوگرم در سال) از کشورهای جنوب صحرای آفریقا و جنوب شرقی آسیا (۶-١١ کیلوگرم در سال) است. به عبارتی هم افزایش قیمت و هم ضایعات موادغذایی دو معضل اساسی برای امنیت غذایی مردم جهان محسوب می‌شود. از طرف دیگر مزارع کوچک عمده تولید و عرضه موادغذایی را در جهان بر عهده دارند. به عبارتی دیگر مزارع کوچک نقش اساسی در تولید موادغذایی جهان داشته و در حدود ٧٠ درصد موادغذایی جهان را کشت می‌کنند. در گزارش «چه کسی به ما غذا خواهد داد؟
(ETC -group ٢٠٠٩) برآورد شده که کشاورزان کوچک یا خرده‌پا حدود ۵٠ درصد از غذای جهانی را تولید می‌کنند، حدود ٧,۵ درصد موادغذایی توسط تولیدکنندگان کوچک در شهرها تولید می‌شود، شکار، ماهیگیری و سایر اشکال جمع‌آوری و برداشت از منابع طبیعی در حدود ١٢.۵ درصد توسط تولیدکنندگان کوچک‌مقیاس و تولید موادغذایی صنعتی در حدود ٣٠ درصد از کل تولید جهانی غذا توسط تولیدکنندگان کوچک‌مقیاس انجام می‌شود. گزارش جهانی مؤسسه ارزیابی بین‌المللی کشاورزی دانش، علم و صنعت برای توسعه (IAASTD) تخمینی از تولید موادغذایی توسط تولیدکنندگان مقیاس‌کوچک ارائه داده است. آمار و ارقام در این گزارش براساس اطلاعات فائو از ۵٢۵ میلیون مزارع در سراسر جهان است. ٩٠ درصد از این مزارع، مزارع کوچک‌مقیاس بوده که با کمتر از دو هکتار از زمین تعریف شده‌اند. در این گزارش آمده است؛ در آفریقا ٩٠ درصد از محصولات کشاورزی در مزارع کوچک کشت می‌شود. سازمان محصولات غذایی اولیه در سال ٢٠٠٨ (www.food¬first.org) در مقاله‌ای آورده است که در حال حاضر مزارع کوچک (کمتر از دو هکتار) در آمریکای لاتین ١٧میلیون مزرعه بوده که ۵١ درصد از ذرت، ٧٧ درصد از لوبیا و ۶١ درصد از تولید سیب‌زمینی را به خود اختصاص داده‌اند. در آسیا برنج توسط بیش از ٢٠٠ میلیون کشاورزان کوچک تولید می‌شود. در آفریقا ٣٣میلیون مزرعه کوچک وجود دارد که ٨٠ درصد مزارع را شامل می‌شود که تولید در این مزارع بدون هیچ کود یا بذر اصلاح‌شده‌ای صورت می‌گیرد. علاوه بر دسترسی به بذرهای اصلاح‌شده و تکنولوژی و فناوری، مزارع کوچک به تغییرات آب و هوایی (همانند انطباق الگوی کشت با بارش و درجه حرارت) و خشکسالی بسیار حساس بوده و تولید آنها تحت‌تأثیر این عوامل قرار می‌گیرد. به عبارتی تولیدکننده کوچک یا خرده‌پا در برابر انواع خطرات قرار می‌گیرد که تولید و درآمد آنان را دچار نوسان می‌کند. این در حالی است که براساس مطالعه فائو با عنوان خصوصیات اقتصادی کشاورزان خرده‌پا که در سال ٢٠١۵ منتشر شده آمده در بسیاری از کشورها بیش از ۴٠ درصد کشاورزان خرده‌پا فقیر هستند. به عبارتی کشاورزان کوچک یا خرده‌پا هم تولیدکننده اصلی موادغذایی برای جمعیت جهان بوده و هم در فقر زندگی کرده و دسترسی آنان به نهاده‌ها و تکنولوژی و اعتبارات برای افزایش بهره‌وری تولید کم است. کاهش قیمت جهانی موادغذایی به منظور تأمین غذای جمعیت جهان که توانایی خرید موادغذایی ندارند، منوط به افزایش تولید است که این افزایش در مزارع کوچک با افزایش بهره‌وری و عملکرد حاصل می‌شود. رویکردهای متفاوتی در جهان برای افزایش عملکرد و کارایی مزارع کوچک با توجه به معیارهای اقتصاد سبز در نظر گرفته شده که می‌تواند برای کشور ما در سیاست‌گذاری‌های بخش کشاورزی کاربرد داشته باشد.
http://sharghdaily.ir/News/89069/توجه به کشاورزان خرده‌پا گامی در جهت اقتصاد سبز
نوشتن نظر